Niestety, najczęściej informacje zawarte w gazetce reklamowej nie są ofertą sklepu czyli nie są one wiążące dla sklepu. Oznacza to na przykład, iż nie można żądać sprzedaży towaru po cenie wskazanej w takiej gazetce, zaś wiążąca jest cena uwidoczniona w samym sklepie. Brak wiążącego charakteru gazetek reklamowych najczęściej wynika z samej ich treści. Każdy z nas zapewne czytał zastrzeżenie typu: „informacje przedstawione w niniejszej gazetce nie są ofertą w rozumieniu Kodeksu cywilnego”. Jednak nawet gdyby nie było takiego zastrzeżenia, o niewiążącym charakterze gazetek reklamowych rozstrzyga Kodeks cywilny, który stanowi, iż ogłoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje, skierowane do ogółu lub do poszczególnych osób, poczytuje się w razie wątpliwości nie za ofertę, lecz jedynie za zaproszenie do zawarcia umowy. Dlatego konsument, choć rozczarowany, musi albo kupić towar po cenie uwidocznionej w sklepie albo zrezygnować z zakupu, przynajmniej tymczasowo.
Inaczej wygląda sytuacja, gdy w sklepie są uwidocznione różne ceny. Wówczas przepisy rozstrzygają, iż obowiązuje cena korzystniejsza dla konsumenta a sklep nie może powoływać się na ewentualne opóźnienia we wprowadzaniu nowych danych do wewnętrznego systemu.
Fakt, iż konsument nie może żądać sprzedaży towaru po cenie wskazanej w gazetce reklamowej, nie oznacza, iż działanie przedsiębiorcy jest zawsze zgodne z prawem. Rozpowszechnianie reklam wprowadzających w błąd może stanowić nieuczciwą praktykę rynkową. Nieuczciwą praktyką rynkową jest każde działanie przedsiębiorcy, sposób postępowania, oświadczenie lub informacja handlowa – w szczególności reklama i marketing, bezpośrednio związane z promocją lub nabyciem produktu, które jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu. Przez zniekształcenie zachowania rynkowego konsumenta należy rozumieć zarówno decyzję o nabyciu produktu u danego przedsiębiorcy jak i też decyzję o rezygnacji z nabycia produktu u innego przedsiębiorcy niż ten, który stosuje nieuczciwą praktykę rynkową. Najczęstszą postacią nieuczciwej praktyki rynkowej jest rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji albo rozpowszechnianie prawdziwych informacji w sposób mogący wprowadzać w błąd, np. przedstawienie informacji o oprocentowaniu kredytu w wysokości 0% dużą czcionką w jaskrawych kolorach, co można zinterpretować jako promocję bez ograniczeń, a następnie dodanie małym drukiem szarą barwą gdzieś na ostatniej stronie informacji o ograniczeniach przewidzianych dla tej promocji.
Konsument, który padł ofiarą nieuczciwej praktyki rynkowej, może przede wszystkim zawiadomić Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. UOKiK może wszcząć postępowanie administracyjne przeciw przedsiębiorcy i wydając decyzję, zakazać stosowania danej praktyki oraz nałożyć karę pieniężną sięgającą do 10 proc. rocznych przychodów.
Ponadto, konsument na drodze reklamacyjnej oraz, w ostateczności, sądowej, może m.in. domagać się od przedsiębiorcy naprawienia wyrządzonej szkody, unieważnienia umowy z obowiązkiem wzajemnego zwrotu świadczeń oraz zwrotu przez przedsiębiorcę kosztów związanych z nabyciem produktu a także zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej, ochroną dziedzictwa narodowego lub ochroną konsumentów.
Podstawa prawna:
– art. 71 Kodeksu cywilnego;
– art. 5 ustawy z 9 maja 2014 o informowaniu o cenach towarów i usług;
– ustawa z 23 sierpnia 2007 o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, w szczególności art. 2 pkt 4), art. 4, art. 5 ust. 1-3, art. 12;
– ustawa z 16 lutego 2007 o ochronie konkurencji i konsumentów, dział IV, VI i VII.
———————
Porady prawne są także dostępne bezpłatnie dla konsumentów w ramach Infolinii Konsumenckiej 801 440 220 / 22 290 89 16,
od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 18.00. Obowiązują opłaty za połączenia wg taryfy operatora.
———————
Przydatne informacje dla konsumentów i sprzedawców można znaleźć także na stronie projektu Consumer Law Ready, którego partnerem jest Fundacja Konsumentów.
———————
Polecamy pierwszy raport z niezależnych badań prodkutów: Prześwietlamy Kasze Gryczane, który Fundacja Konsumentów przygotowała we współpracy z Programem FoodRentgen. Raport jest do pobrania jest tutaj.
